1. Στο προηγούμενο κήρυγμα, αδελφοί χριστιανοί, σας μίλησα για την γνώση του Θεού και σας είπα ότι δεν μπορούμε εμείς οι πεπερασμένοι άνθρωποι να γνωρίσουμε τον Θεό. Όμως, σας είπα, δεν έχουμε και πλήρη άγνοια του Θεού, γιατί ο Θεός μας απεκάλυψε τον Εαυτό Του και με την «φυσική», αλλά κυρίως με την «υπερφυσική» αποκάλυψή Του.
«Φυσική» αποκάλυψη είναι το μεγαλείο του Θεού στην φύση, στην δημιουργία Του. Και βλέποντας και εμβαθύνοντας τα θαυμάσια της δημιουργίας, θαυμάζουμε τον Δημιουργό της Θεό και λέγουμε: «Ως εμεγαλύνθη τα έργα Σου, Κύριε, πάντα εν σοφία εποίησας» (Ψαλμ. 104,24). Περισσότερο όμως ο Θεός απεκάλυψε τον Εαυτό Του με την «υπερφυσική» Του αποκάλυψη, την οποία έκανε ο σαρκωθείς Υιός του Θεού, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός και είναι γραμμένη στην Καινή Διαθήκη. Η αποκάλυψη αυτή είναι τέλεια και δεν μπορεί να υπάρξει πιο τέλεια από αυτήν. Για να κατανοήσουμε όμως την τέλεια αυτή αποκάλυψη, πρέπει να γίνουμε και εμείς «τέλειοι». Γι᾽ αυτό μόνον οι άγιοι εννοούν καλώς τα λόγια του Χριστού και των αγίων Αποστόλων. Γιατί τα λόγια αυτά είναι θεόπνευστα λόγια και πρέπει κανείς να έχει την Χάρη του Αγίου Πνεύματος για να τα εννοήσει. Και την Χάρη αυτή την έχουν οι καθαροί στην καρδιά και αυτοί είναι οι άγιοι.
2. Αλλά για να σας πω, χριστιανοί μου, την πλήρη αλήθεια, εδώ στην γη που ζούμε, δεν μπορεί να έχουμε τέλεια γνώση του Θεού. Ο απόστολος Παύλος ομιλεί για «επίγεια» και «επουράνια» γνώση του Θεού. Και για την «επίγεια» γνώση λέγει ότι είναι «εκ μέρους» και «δι᾽ εσόπτρου εν αινίγματι» (Α´ Κορ. 13,9.12). Το «εκ μέρους» σημαίνει ότι ένα μόνο μέρος από την γνώση του Θεού κατέχουμε. Και το «δι᾽ εσόπτρου εν αινίγματι» σημαίνει ότι γνωρίζουμε τον Θεό σαν από μεταλλικό καθρέπτη. Τον γνωρίζουμε θαμπά και με τόση ατέλεια, ώστε να μας μένουν πολλά αινίγματα που δεν μπορούμε να τα εξηγήσουμε. Έτσι ερμηνεύεται το «δι᾽ εσόπτρου εν αινίγματι» που λέει ο απόστολος Παύλος σχετικά με την γνώση του Θεού, που έχουμε εδώ στην γη οι άνθρωποι. Στον ουρανό όμως οι άγιοι θα έχουν τέλεια γνώση του Θεού. Όπως το λέγει ο Απόστολος, θα γνωρίσουν τον Θεό «πρόσωπον προς πρόσωπον» (Α´ Κορ. 13,12)! Ή, όπως το λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, «όμοιοι αυτώ εσόμεθα, ότι οψόμεθα αυτόν καθώς εστιν» (Α´ Ιωάν. 3,2)!
3. Έτσι, για την γνώση του Θεού εδώ κάτω στην γη, και αυτοί οι άγιοι Πατέρες αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν την «αποφατική» θεολογία, όταν ομιλούν για τον Θεό. Τι σημαίνει αυτό; Ακούστε, αδελφοί, να σας το εξηγήσω: Όταν προσευχόμαστε στον Θεό λέμε πολλά και διάφορα επίθετα για να εκφράσουμε πόσο καλός και πόσο μέγας είναι. Λέμε, δηλαδή, «Θεέ μου είσαι άγιος, είσαι πάνσοφος, είσαι παντοδύναμος, είσαι δίκαιος, είσαι πανταχού παρών, είσαι… είσαι». Μιλώντας στον Θεό με αυτό τον τρόπο, προσπαθώντας, δηλαδή, με διάφορα λόγια να εκφράσουμε το τι είναι ο Θεός, αυτό λέγεται «καταφατική» θεολογία.
Διαβάστε εδώ: Γόρτυνος Ιερεμίας: "Η γνώση του Θεού"
Εκεί όμως που με την «καταφατική» θεολογία λέμε και όλο λέμε επίθετα και λόγους για να εκφράσουμε το μεγαλείο του Θεού, και παρόλα αυτά νοιώθουμε ότι δεν το πετυχαίνουμε, κάπου σταματάμε, γιατί δεν έχουμε τι να πούμε περισσότερο και λέμε: «Θεέ μου είσαι, είσαι…, δεν μπορώ να πω πόσο μεγάλος και άγιος είσαι, είσαι το παν», και σταματάμε!… Αυτός δε ο λόγος που είπαμε, ότι «δεν μπορούμε να πούμε πόσο άγιος είναι ο Θεός» και η σιωπή μας πιά στον λόγο μας για τον Θεό, αυτό λέγεται «αποφατική» θεολογία! Και όπως με την «καταφατική» θεολογία δοξάζουμε τον Θεό, το ίδιο και με την «αποφατική» θεολογία, με το να λέμε ότι «δεν μπορώ», «αδυνατώ» να μιλήσω για τον άγιο και υπερτέλειο Θεό, και με τον τρόπο αυτό, λέγω, δοξάζουμε το ίδιο και ακόμα περισσότερο τον Θεό. Με τον αρνητικό αυτό τρόπο δοξάζουμε περισσότερο τον Θεό από όσο τον δοξάζουμε με την «καταφατική» θεολογία.
4. Από τα παραπάνω που σας είπα σχετικά με την γνώση του Θεού, αδελφοί μου χριστιανοί, και σ᾽ αυτό και στο προηγούμενο κήρυγμά μου, φαίνεται μια αντιφατική οδός για την θεογνωσία, για την γνώση, δηλαδή, του Θεού. Από την μια μεριά ο Θεός μας παρουσιάζεται ως καταληπτός, ότι, δηλαδή, τον γνωρίζουμε και τον καταλαβαίνουμε («καταφατική» θεολογία) και από την άλλη μεριά μας παρουσιάζεται ως ακατάληπτος και άγνωστος («αποφατική» θεολογία). Έτσι είναι! Ο Θεός είναι και γνωστός και άγνωστος, και κρυμμένος και αποκαλυμμένος, και ανώνυμος και πολυώνυμος. Αυτή είναι η «διπλόη» του Θεού, για την οποία σας έλεγα στο προηγούμενο κήρυγμά μου. Αλλά, αυτή προέρχεται από ένα άλλο μεγάλο και σοβαρό δόγμα της πίστης μας, για το οποίο θα σας μιλήσω στο επόμενο κήρυγμα.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου